Türklerin
İslam’la tanıştığı ünlü Talas Savaşı’nı mutlaka duymuşsunuzdur. Araplarla,
Türklerin omuz omuza Çinlilere karşı
yaptığı bu muharebenin etkileri ise savaştan daha önemlidir.
Savaş
Çin’in o
zamanki hükamdarı olan Tang Hanedanlığı’nın lideri Hivang-Çang o zamanki
Taşkent’i feth etmek için hazırlıklara başlamıştı. Taşkent o zamanlar
Hanoğulları’nın elinde bulunuyordu. Sefer Çinliler açısından başarılı geçip
Taşkent alındığında Bagatur-tudun (Taşkent’in hükümdarı) esir alınarak Çin
İmparatoru’na götürüldü ve öldürüldü. Böylece yaklaşan savaşın sinyalleri verilmiş
oldu... Efsanevi Talas Savaşı.
Bagatur-tudun’un
oğlu Tüen-en intikam için tüm Türk boylarına haber saldı. Ama çağrıya çoğu boy
cevap veremedi, çünkü Göktürkler yeni yıkılmış ve Türkler kendilerini daha
toparlayamamıştı. Tüen-en Çinlileri tek başına yenemeyeceklerinin farkındaydı
ve Araplardan yani o zamanki Abbasilerden yardım istedi.
Çağrıya
cevap geldi ve Abbasiler Ziyad Bin Salih komutanlığında yardıma geldi. Birleşen
iki ordu Çin üzerine yürüdü. Ama Çinlilerin bu durumdan çoktan haberleri vardı
ve hazırlıkları tamdı.
751 Yılında
bugünkü Kırgızistan sınırları içindeki Talas Nehri civarına 100.000 kişilik Çin
ordusu geldi. Karluklar ve Abbasiler de orada bekliyordu. Talas Savaşı başladı
ve tam 5 gün sürdü. Savaşın bitiriş darbesini son günde Karluklar yaptı.
Düşmanın tam arkasından dolaşarak ağır bir darbe indirdiler, Çinliler canlarını
zor kurtararak kaçtı. Savaş sonucu ise Çinliler için tam bir katliamdı. Sonuçta
50.000 ölü ve 25.000 esir vardı.
Sonuçları
Talas
Meydan Savaşı 3 ulus içinde önemli etkilere sahiptir. Öncellikle Çinliler, Orta
Asya’yı rahat bırakarak uzun bir süre yaklaşık 1300 yıl boyunca Tiyenşan (Tanrı
Dağları)’nın batı tarafıyla uğraşmadılar böylelikle Batı Türkistan biraz nefes
alabildi.
Türk
boylarından olan Karluklar ise zaferden 15 yıl
kadar sonra (766 yılında) , Orta Asya boyunca rahat bir şekilde
devletlerini kurup geliştirdiler. Abassiler ve Türkler arasındaki ticaret
gelişmiş ve samimi bir dostluk da ortaya çıkmıştır.
En önemlisi
İslam Türkler arasında tanınmaya başlamıştır. Kendi dinlerine yakınlığından
dolayı İslam Dini kolaylıkla benimsenmiş ve binlerce Türk İslam’ı DİN olarak
kabul etmiştir.
Türkler,
Çinlilerden öğrendiği kağıt sanatını Araplara anlattı. Böylelikle ünlü Arap
kağıtları Semerkant’tan Akdeniz ve Orta doğuya gitti sonra ise tüm dünyaya
yayılarak kültüre büyük katkı sağladı. Talas Savaşı bu açılardan Türk, İslam ve
Çin tarihi için çok önemli bir muharebedir.