Bulgaristan
Türkleri
Nüfusları
1.200.000 olup bulundukları başlıca şehirler :Sofya, Şumnu, Kırcaali, Filibe,
Dobruca, Varna, Rusçuk, Silistre, Plevne, Tınova, Sofya.
Tarihçe
Güney Rusya
bozkırlarından 7. yüzyılın başlarından itibaren çeşitli sebeplerle göç eden ve
Balkan Yarımadasına gelen Bulgarlar, aslında Türk soyludurlar. Ancak yeni
geldikleri bu bölgede zaman içinde Slav halkları tarafından asimile edilmişler,
kültürel kimlik bakımından büyük çoğunluğu Slavlaşmıştır.15. yüzyıldan sonra
Osmanlı Devleti Anadolu'dan Türk nüfusu getirerek bölgeye yerleştirmiştir. Buna
rağmen genel nüfus içinde Türkler hep azınlıkta kalmışlardır.
Nüfus
Bulgaristan 1940'ta Türk nüfusun
yoğun olduğu Dobruca'yı yeniden elde etmiş ve o günden sonra da sınırlarda
değişiklik olmamıştır. Dobruca bölgesinde Türklerden başka Türk dili konuşan
iki Türk azınlık daha bulunmaktadır. Bunlar, sayıları 7 bin kadar olan Tatarlar
ve Gagavuzlardır. Bulgarlar ülkedeki azınlıkları sürekli asimile etmeye
çalışmış; 1984-1985 yıllarında ise Türkçe isimleri yasaklayarak göçe
zorlamıştır. Türkler bu hadiseye tepki göstermiş; ancak, 1989 yılında 160.000
kadar Türk Türkiye'ye göç etmiştir. Sonraki yıllarda bu sayı 300 bine
ulaşmıştır.1985 yılından sonra Bulgaristan'da kalan Türkler, bazı alanlarda
Bulgar yurttaşların hak ve hürriyetlerine sahip olmuşlardır.1965 nüfus sayımı
verilerine göre Türkler 850 bin'e yakın sayıları ile genel nüfusun % 10'unu
oluşturmaktaydılar. 1985 sayımında ise Türk nüfus 1.600 bin civarına ulaşmıştı.
Bu durumda Türkler, genel nüfusun % 15'ini teşkil ediyorlardı. Bu nüfus
yoğunluklarıyla Bulgaristan'da Türk toplumu en kalabalık azınlık durumundaydı.
1989'dan sonra gerçekleşen göçler, bu sayıyı aşağı çekmiştir.Nüfusun büyük çoğunluğu
çiftçilik ve hayvancılıkla geçimini sağlamaktadır.
Göçler
Balkan
Türklüğü, 1940 tarihinden itibaren sürekli olarak Türkiye'ye göç vermiştir.
1944'e kadar 140 bin kişi, 1950-1951'de 155 bin kişi, l978 yılında ise 130 bin
kişi Türkiye'ye gelmiştir. 1989 yılındaki göçmen sayısı ise 160 bin
civarındadır. Bu göçlerden sonra Bulgaristan Türkleri kırsal alanlarda
kalmışlardır.
Siyasi
Varlıkları
1993'den
sonra Bulgaristan'da Türklerin "Hak ve Özgürlükler Partisi" Bulgar
Parlamentosu'nda yerini almış ve üçüncü siyasi güç olarak 15 milletvekili
çıkarmıştır. Ülkede halen 27 Belediye başkanı, 653 köy muhtarı Türk'tür.Devlet
dinî kurumları denetim altında tutmakta ve dini çalışmaları
yönlendirmektedir.2001'de yapılan seçimlerde ise 30 milletvekili çıkararak
Bulgaristan'da ciddî manada siyasî bir güç olmuştur.
Eğitim
Bulgaristan'da
eğitim devlet denetimindedir. Ülkede konuşulan Türkçe, Türkiye Türkçesine
oldukça yakındır . Türkçe ilk yıllarda azınlık okullarında öğretim dili olarak
okutulurken daha sonra kaldırılmıştır (1960). 1939' da Türklerin yüzde 15'i
okula giderken 1957' de bu oran yüzde 97'ye çıkmıştır. 1993'ten sonra ise
yeniden Türkçe eğitim başlamıştır. Bulgar Millî Radyosu'nda Türkçe yayınlar
başlamış, "Filiz Gazetesi" adlı Türkçe bir gazete yayına girmiştir.
internetten