Her
ne kadar ilk bakışta aynı gibi görünse de, egemenlik ve bağımsızlık kavramları
arasında bir fark bulunmaktadır. Milli egemenlik
denildiği zaman, bir devletin
sahip olduğu topraklarda mutlak ve güçlü bir şekilde yönetim sağlayabilmesi
kastedilmektedir. Milli bağımsızlık ise, bir devletin veya milletin, başka
hiçbir gücün kontrolü altında kalmaksızın yaşaması ve geleceğine karar
vermesidir. Yani biri devletin yönetimini, diğeri başka ülkelerin kontrolünde
olmamayı gösterdiği için aslında çok farklı iki kavramı ifade etmektedir.
Tarih
sorularında özellikle Kurtuluş Savaşı döneminde yapılan kongreler ve alınan
kararların kapsamı ve içeriği ile ilgili sorularda milli egemenlik ve milli
bağımsızlık kavramlarıyla sıklıkla karşılaşırız. Eğer bir madde, devletin uzak
yakın demeden sahip olduğu tüm topraklarda otoritesini doğru bir şekilde
koyabilmesini, yönetim gücünü her yerde hissettirebilmesini, devlet olma
sorumluluğunu doğru bir şekilde uygulamasını kastediyorsa burada “millî
egemenlik” söz konusudur. Çünkü “milletin ve onun tüzel kişiliği olan devletin
yetkilerinin hepsi, hükümranlık, hâkimiyet” şeklinde tanımlanan egemenlik
yönetimi kastetmektedir.
“Davranışlarını,
tutumunu, girişimlerini herhangi bir gücün etkisinde kalmadan düzenleyebilen,
özgür, hür olma durumu” şeklinde tanımlanan bağımsızlık ise, iç ve dış
işlerinde herhangi bir devletin, zümrenin veya kişinin kesinlikle etkisi
altında kalmadan, özgür bir şekilde devletin yönetimini üstlenmesidir. Yani bir
devletin “millî bağımsızlığı” ancak ülkenin iç ve dış işlerinde halkının ve
yöneticilerinin tek söz sahibi olmasını ifade etmektedir. Başka devletlerin
boyunduruğu altına giren, iç veya dış işlerinde onlara bağımlı olan ülkeler
bağımsız sayılmazlar.
Sonuç
olarak yukarıda verilen bilgilerden anlaşılacağı üzere, “ulusal egemenlik”
kavramı devletin topraklarında gücünü gösterebilmesi, kanunlarını uygulayabilme
ve halkı yönetebilme iradesini ortaya koyabilmesidir. Devletin sahip olduğu tüm
topraklarda yürütülen iş ve işlemlerde ağırlığını hissettirebilmesidir. “Ulusal
bağımsızlık” ise, devletlerin iç ve dış işlerinde başka devletlerin baskısı,
etkisi veya yönetiminde olmamasını ifade eder. Yani devletin yönetiminde tek
söz halkın ve yöneticilerindir.
Orkun
KUTLU
Orkun KUTLU
