Osman Gazi 1258’de Söğüt’te doğan I. Osman’ın
babasının Kayı boyunun beyi Ertuğrul (Erdoğdu) Bey, annesinin de Hayma Hatun
olduğu rivayet edilir. Osmanlı Devletinin kurucusu I. Osman, Türkçe kaynaklarda
Osmancık, Kara Osman, Osman Gazi, Osman-ı Evvel olarak, yabancı kaynaklarda
ise Ottoman ve kurduğu devlet de “Ottoman Empire” olarak geçer.
Neşrî’nin Cihannümâ’sındaki rivayete göre,
kendisine bağışladığı köy için berat isteyen Derviş Turgut’a okuma yazma
bilmediğini söyleyerek nişan olmak üzere kılıç ve maşraba verir, iradesi,
kabiliyeti, zekâsı ve sağlam karakteriyle hâlis bir Türk kahramanı olarak bir
devlet kurucusu için lâzım olan bütün vasıfları kendisinde toplamış bir
hükümdardır.
Osman Gazinin boyuna ve soyuna ait bilgiler
rivayetlere dayalı olarak gelenekseldir. Onunla ilgili bilgiler ölümünden
ancak yüz yıl sonra ağızlardan yazılı belgelere geçirilmiştir. Osman Gazi’den
söz eden ilk kaynak Ahmedînin (Ö.1407) Dâstân u Tevarih-i Mülûk-i Âl-i Osman
adlı manzum eseridir.