Türk Denizciliğin Gelişmesinde Etkili 5 Türk Denizcisi

1-) Çaka Bey

2-) Umur Bey

3-) Karamürsel Bey

4-) Kemal Reis

5-) Barbaros Hayrettin Paşa

                                   

Çaka Bey (?-1093) :

1081 yılı Türk Deniz Kuvvetlerinin kuruluş yılı olarak kabul edilmektedir. Çünkü Çaka Bey bu tarihte 50 parçalık ilk Türk Donanmasını oluşturmuştur. Türkleri denizcilikle tanıştıran ilk ve en önemi öncülerden birisi Çaka Beydir. 1078 yılında Bizans Devleti'ne esir düşmüştür. İstanbul'daki esaret hayatı boyunca deniz ve denizciliğe tutku derecesine bağlanmaya başlamıştır. Bizans İmparatoru'nun 1081 yılındaki değişimi sırasında çıkan karışıklıktan faydalanarak kaçmayı başarmıştır.

           Daha sonra beyliğinin askerleriyle bir araya gelerek İzmir'i ele geçirmiş ve sınırlarını genişletmeye başlamıştır. Çaka Bey yine o dönemde o dönemde modern sayılabilecek bir tersane yaptırmıştır. Bu tersanede kürekli ve yelkenli gemilerden oluşan 50 parçalık ilk Türk Donanmasını 1081 yılında oluşturmuştur. Emir Çaka Bey , bu gemilerle Ege Denizine açılmış Urla , Çeşme ve Foça'yı ele geçirmiştir. İşte bu ilk Türk Donanması 1089 yılında Midilli,1090 yılında Sakız adasını fethederek Denizcilik Dünyasına sert ve hızlı bir giriş yapmıştır.

           Çaka Bey'in Türk Donanması 19 Mayıs 1090 tarihinde Karaburun ve Sakız Adası arasındaki Koyun Adaları civarında Bizans Donanması ile karşılaşmıştır. Koyun Adaları Savaşı olarak da geçen bu ilk deniz savaşımızda Bizans ağır kayıplar vererek geri çekilmişlerdir. Çaka Beyi'in 1095 yılında vefatıyla , hızlı şekilde yükselen Türk Denizciliğimiz ağır darbe almış ve gelişim hızı yavaşlamıştır. 

                             

Umur Bey(1309-1348) : 

Anadolu Selçuklu Devleti'nin Moğol baskısına dayanamayarak , 1380 yılında dağılmasından sonra Batı Anadolu Bölgesi'nde bir takım uç beylikleri kurulmuştu. Bu uç beylikleri Karesioğulları , Saruhanoğulları, Aydınoğulları, Menteşeoğulları ve Candaroğulları gelişim hızını kaybeden Türk Denizcilik Tarihine yeni bir ivme ve heyecan kazandırmıştır.

Aydın civarında 1308 yılında kurulan Aydınoğulları Beyliği özellikle Umur Bey zamanında büyük atılım gerçekleştirmiştir. 1095 yılında Çaka Bey'in ölümü üzerine iki buçuk yüz yıl süren Türk Denizciliği sessizliği Umur Bey ile sona ermiştir. Babası Aydınoğlu Mehmet Bey'in 1334 yılında vefatı üzerine Beyliğin başına geçen Umur Bey , 1334-1348 yılları arasında Ege'de Bizanslılar ve Cenevizlilere karşı büyük başarılar elde etmiştir.

             Rodos'tan Çanakkale Boğazı'na kadar , Mora ve Rumeli kıyıları da dahil olmak üzere bu bölgeye Türk hakimiyetini sağlamıştır. Haçlı Ordularına karşı son derece atak ve baskın saldırıları düzenleyen Umur Bey , 1348 yılında çetin deniz muharebelerinin birinde şehit düşmüştür. 

                                    

Karamürsel Alp Bey :     

Karamürsel'in 1323 yılında fethi ile Marmara Denizi'ne ulaşan Osmanlı Beyliği , 1324 yılında Batı komşusu Karesioğuları Beyliğinden yardım maksadıyla Mürsel Bey komutasında gönderilen 24 gemiden oluşan kuvvet sayesinde denizlerle tanışmış ve güçlü bir Deniz Kuvvetine gidecek uzun yoldaki ilk kararlı adımları atmıştır.

               Mürsel Bey denizcilik bilgisi , kahramanlığı ve denizcilik çalışmalarında gösterdiği üstün başarılar nedeniyle Osmanlı Beyliği içerisinde herkes tarafından tanınmıştır. Cesareti,gözü karalığı ve atılganlığı sebebiyle kendisine ''Kara Ünvanı'' verilmiştir. Osmanlı Devleti Doğu Marmara'da hakimiyet sağlayınca deniz gücünün artırılması çalışmaları hız kazanmıştır. 1327 yılında ilk Osmanlı Tersanesi kurulmuş , burada ilk Osmanlı Savaş Gemileri üretilmiştir. Donanma komutanına da Derya Beyi ünvanı verilmiştir. Kara Mürsel Bey'de Osmanlı Devletinin İlk Kaptan-ı Deryası olarak tarihe geçmiş ve adını Türk Denizcilik Tarihine yazdırmıştır. Ölümünden sonra ise ismini verdiği şimdiki Karamürsel İlçesinde ebedi istirahatine çekilmiştir. 

                         

Kemal Reis (1440-1511) :

              Kahraman Türk denizcisi Piri Reis'in amcası olan Kemal Reis'in Doğum Tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte 1440'lı yıllar olduğu sanılmaktadır. Gençliğinde korsanlık yapmıştır. Daha sonraki yıllarda Gelibolu'da Osmanlı Donanmasına deniz piyadesi(Azap Askeri) olarak girmiştir. Azap reisi olmuştur. 2.Bayezid döneminde yaşayan bu Türk Denizcisi düşmanlarından korkmaması ve Akdeniz muharebelerinde başarılı sonuçlar almasıyla herkes tarafından tanınmıştır. Hayatı için söylenmiş destanlaşan hikayeler bulunsa da kesin bilgilere ulaşmak günümüz için hayli güçtür.

             Piri Reis'in de amcası olan bu kahraman Türk denizcisi , babasının da denizci olmasından dolayı denizciliğe merak sarmış ve bu işe gönlünü vermiştir. Kısa sürede tüm Avrupa'daki denizciler arasında da tanınan Kemal Reis , İspanya ve Afrika sahilleriyle Septe Boğazı ve Balear Adalarının çevresinde Hristiyan korsanlara karşı büyük başarılar elde etmiştir. Avrupa sahillerine de çeşitli akınlar düzenlemiştir. 1494'de 2. Bayezid onu Osmanlı donanmasına almıştır. Donanmaya yaptığı tadilat ve ıslahat çalışmalarıyla Türk denizciliğinin gelişmesinde büyük katkıları olmuştur. O dönemde çok büyük sayılabilecek Venedik gemisi tarzında ''Göke'' adı verilen yelkenli ve kürekli üç güverteli gemi 1495 yılında inşa edilmiştir. 1499 yılında başlayan savaşlarda Modon,Koron,Navarin ve İnebahtı gibi mevkilerin alınmasında Kemal Reis'in büyük katkıları olmuştur. Venedik Donanmasına yardım eden Fransız Donanmasını da ağır hezimetlere uğratmıştır.                Büyük ''Türk Donanma Kaptanları'' çağını Kemal Reis açmıştır.1511 yılında Rodos Adası şövalyelerine karşı düzenlediği sefer sırasında çıkan fırtına sonucunda gemisinin batmasıyla hayatını kaybetmiştir. Kemal Reis'in ölümü Türk Denizcileri arasında büyük üzüntü yaratmıştır. Osmanlı Donanmasına getirdiği en önemli yenilik uzun menzilli topları da ilk defa o kullanmıştır.  

                   

Barbaros Hayrettin Paşa (1467-1546) ;

Gerçek adı Hızır Reis'tir. Osmanlı Devleti'nin Kaptan-ı Derya'sı olan Barbaros Hayrettin Akdeniz sularının en başarılı komutanlarından birisidir. Türk Denizcilik tarihi açısından büyük önem arz etmektedir. Midilli adasında doğduğu düşünülmektedir. 1467 yılında dünyaya gelmiştir. Çocukluğu abileriyle geçen Barbaros onlarla birlikte çeşitli korsanlıklara, akınlara ve savaşlara katılmıştır.Batılılar havuç rengine çalan kırmızı sakallarından dolayı Oruç Reise verdikleri ''Barbarossa'' adını Hızır Reis için de kullanmışlardır.

            Hayrettin İsmini ise Yavuz Sultan Selim vermiştir. Abisi Oruç Reis'i Rodos Şövalyelerinin elinden kurtarması ve abisiyle Cezayir Krallığını kurmasıyla tüm gözleri üzerine çekmiştir. Abisi sinsice şehit edildikten sonra Cezayir Krallı koltuğuna geçmiştir. Burada İspanyollara karşı zaferler elde etmiştir. Akdeniz'de büyük zaferler kazanan Barbaros'un namını Kanuni Sultan da duymuş ve ona''İspanya'ya sefer muradımdır,Bir yarar adamını yerine koyup gelsin'' çağrısını aldıktan sonra İstanbul'a gitmiştir.

           Kanuni Sultan Süleyman'ın emriyle 1533 yılında kendisine Kaptan-ı Derya ünvanı verilmiştir. 12 yıl boyunca üstün hizmetler ve seferler düzenlemiş , bir çok zafere adını yazdırmıştır. Tunus,Pulya,Korfu,Venedik,Adalar ve Akdeniz'e seferler düzenlemiştir.  Barbaros'un en büyük savaşı Andre Doria komutasındaki Avrupalı ve Venediklilerden oluşan donanmayla 27 Eylül 1538 yılında yapılan Preveze Deniz Savaşıdır. Bu savaşta 600 Venedik donanmasına karşı 120 gemiyle karşılarına çıkmış ve Avrupanın en çok güvendiği denizci Andre Doria'yı mağlup etmiştir.

           Akdeniz'in Türk gölü haline gelmesinde Osmanlı Devletine büyük yararlılıklar sağlamıştır. Barbaros Hayrettin Paşa 1546'da İstanbul'da hayatını kaybetmiştir. Türbesi İstanbul Beşiktaş'tadır. Ünlü Türk Denizcisi Barbaros Hayrettin Paşa Turgut Reis, Salih Reis,Piri Reis, Murat Reis,Seydi Ali Reis ve Kılıç Ali Reis gibi denizcileri yetiştirmiştir.

Okuduğunuz İçin Teşekkür Ederim Bir Sonraki Yazımıza Kadar Esen kalın.

Gönderen Ötüken Ormanının Filizleri