2015 YILINDA GÜNEY AZERBAYCAN'DA NELER OLDU

İran’ın kuzey batı bölgesinde yaşayan Güney Azerbaycan Türkleri 2015 yılında inişli yokuşlu bir siyasi süreç tecrübe ettiler. 
İran’da Farsı ırkçılığına maruz kalarak yaşayan Güney Azerbaycan Türkleri çeşitli etkinlikler, nümayişler ve gösterilerle İran’da mevcut ırkçılığı protesto ettiler. Güney Azerbaycan Türkleri bütün eylem, protesto ve nümayişlerinde Türklük şuuru doğrultusunda Türk Kimliği üzerine vurgu yaptılar. Bu yazı kapsamında 2015 yılında Güney Azerbaycan Türklerinin öne çıkan faaliyetleri ele alınmıştır.

Ön Söz

İran’ın kuzey batı bölgesinde yaşayan Güney Azerbaycan Türkleri 2015 yılında inişli yokuşlu bir siyasi süreç tecrübe ettiler. İran’da Farsı ırkçılığına maruz kalarak yaşayan Güney Azerbaycan Türkleri çeşitli etkinlikler, nümayişler ve gösterilerle İran’da mevcut ırkçılığı protesto ettiler. Güney Azerbaycan Türkleri bütün eylem, protesto ve nümayişlerinde Türklük şuuru doğrultusunda Türk kimliği üzerine vurgu yaptılar. Bu yazı kapsamında 2015 yılında Güney Azerbaycan Türklerinin öne çıkan faaliyetleri ele alınmıştır.
**

Tuzlu Kampanya

2015 yılı Güney Azerbaycanlılar için İran’ın Urmu Gölü'nün kurutma çabasına itirazla başladı. İran’da, Azerbaycan Türklerinin yaşadığı bölgede yer alan Urmu Gölü’nün kuruması bölgede yaşayan Türkleri göç etmek zorunda bırakacaktır. Bilim adamlarının kuruma sonucu 30 milyar ton tuzun açığa çıkacağı uyarısında bulunmasına karşın bölgede yeterli önlemlerin alınmaması Güney Azerbaycanlıları bir kampanya başlatmaya yöneltti. Bu kampanya kapsamında Güney Azerbaycanlılar kamera karşısına geçip sembolik bir hareketle kendi başlarına tuz döktüler. Güney Azerbaycanlıların bu kampanyası toplum içinde yankı bulunca İran Devlet Televizyonu tepki gösterip İRİB Haber kanalı bu kampanyayı yansıtarak Türk bölücülerinin kampanyası olarak ele aldı. Bu faaliyetler üzerine “The Guardian” gazetesi uluslararası camiayı “Lake Urmia: how Iran’s most famous lake is disappearing” makalesiyle Urmu Gölü'nü kurtarmaya çağırdı.

Tahran Voleybol Maçı Olayları

18 Mart 2015'te İran’ın başkenti Tahran’da İran Voleybol Ligi final maçı gerçekleşti. Bu maç Güney Azerbaycan Urmiye Belediye takımı ve Peykan Tahran takımı arasında olmuştur. Güney Azerbaycanlılar maç esnasında 620x330-765x510 cm ebatlarında "Yaşasın Azerbaycan" pankartı açıp yaşasın Azerbaycan tezahüratında bulundular. Fakat bu sebepten dolayı stadyumda İran Polisi bu taraftarlara saldırdı. Onlarca genç tutuklanıp dövüldüler. Maçtan yayınlanan karelere göre dövülen taraftarlar yaralanmışlar. Ayrıca dövülen 10 yaşındaki bir çocuğun durumu kötü olup hastaneye kaldırılmış ve yoğun bakıma alınmıştı. Tahran Polisinin bu saldırısı sosyal medyada yankı bulunca İran Azerbaycanı’nın (Güney Azerbaycan) İran Meclisindeki milletvekili Nadir Gazipur polisin bu vahşice girişimin kınayıp mecliste peşini bırakmayacağını söyledi. Bu olay İran TV kanallarına da yansıdı ve ana haber bültenlerinde yer verildi. Gözaltına alınan bu taraftarlar maça giderken yol boyunca “Ne Mutlu Türk’üm Diyene” pankartı açmış ve kendi Facebook sayfalarında da paylaşmışlardı.

İran’ın Bu İki Olaya Tepkisi

Bu iki olay ardından İran Cumhurbaşkanı azınlıklardan sorumlu özel danışmanı ve eski İran İstihbaratı Bakanı, Ali Yunesi Güney Azerbaycanlı Türk siyasilere tepki gösterdi. İran’da yayınlanan Şark Gazetesi'ne konuşan Yunesi İran hükumeti tarafından Pantürkist olarak nitelendirilen aktivistlerin Türklük doğrultusunda yaptıkları çabalarına baskısını kınadı. İran’da etnik dillerinin eğitimi hakkında konuşan Yunesi bu cümleleri sarf etti:

“Maalesef bugün İran Türkçesi İstanbul Türkçesi ya Özbekçenin etkisi altında erimiştir. Ancak bizim onun asaletini korumamız lazımdır. İran Türkçesi İran kültürü ile eşleşmiştir. Azeri dili tamamen İranlı bir dildir. Azeri dili ile Türkçe arasında ayrım tanıyanlar Pantürkistleridir. Bunlardır ki Azeri dilini İran’dan ayırmak istiyorlar ve Azeri dilinin İranlı olmadığı kanaatindeler. Bu Pantürkistler İranlı değiller. Yani İranlı düşünceleri yoktur. İran’da konuşulan Türkçenin kaynağı İran olmadığı ve dışarıdan olduğuna rağmen bu dil zaman zarfında İranlı olmuş ve İstanbul Türkçesi, Kazakça, Moğolca ve Özbekçe ile fark ediyor. Ve Azeri ve İran Türkçesi İran dilinin yalnız bir şivesi haline gelmiştir.”

Futbola Maçında Türkiye Bayrağı Açıldı, Devrim Muhafızları Tepki Verdi

10 Mayıs 2015 tarihinde İran’ın başkenti Tahran şehrinde Güney Azerbaycan (İran Azerbaycan’ı) Tebriz kenti futbol takımı Traktörsazi ve Tahran futbol takımı İstiklal arasında futbol maçı gerçekleşti. Maç, Tahran’da olmasına rağmen stadyumun yarısı Tahran’da yaşayan Türkler ve İran’ın diğer bölgelerinden Tahran stadyumuna giden Güney Azerbaycanlı Türkler tarafından doldurulmuştur. Maç, Tebriz takımının 4-1 galibiyeti ile sona erdi. Fakat İran Televizyonunda yayınlanan bir kare İran’da sosyal medyada tartışmalara yol açtı. Resimde görüldüğü gibi Güney Azerbaycanlı taraftarlar Türkiye bayrağı ile stadyuma gitmiş ve oyun esnasında bayrağı açmışlar. Türkiye bayrağı Güney Azerbaycanlılar tarafından dalgalandığı esnada İran TV3 kanalı bu kareyi televizyonda yansıtmıştır. Bu olay İran Devrim Muhafızlarının tepkisine neden oldu. Devrim Muhafızı komutanı General Asker Kerimiyan bu olay üzerine Farsnews haber ajansına konuşup bu ifadelerde bulundu:

“Biz Azerbaycanlı olmağımızla iftihar ediyoruz, fakat öyle bir mektebin çocuklarıyız ki bizim için ilahi takva, dil ve etnikten daha üstün geliyor. Bunun için milli birliğimize karşı hareketleri sert bir şekilde bastırmağa hazırız ve hiçbir zaman fırsatçılar ile yabancı severlere fırsat vermeyeceğiz.”

İran Cumhurbaşkanı Güney Azerbaycanlılardan Kırmızı Kart Aldı!

15 Mayıs 2015 tarihinde Tebriz’in Güney Azerbaycan Türklerini temsil eden Traktörsazi Futbol Takımı Tahran’ın Neft-e Tahran takımı ile şampiyonluk maçının finali için karşı karşıya geldiler. Maçı Traktör 4-1 kazandı. Maçın sona ermesinden sonra İran Futbol Federasyonu haksız ve baskıcı tutumları nedeniyle Tebriz’in Sehend Stadyum’unda Traktör taraftarları ve İran – Fars Şovenizminin Polis Kuvvetleri arasında gerginliklere sebep olmuştur. Gerginlikler daha sonra 6 şehre sıçramış ve onlarca genç gözaltına alınmış bir kişi de hayatını yitirmişti.

Bu olaylar üzerine Güney Azerbaycan siyasileri Kırmızı Kart isminde kampanya başlattılar. Bu kampanyaya katılanlar ilk önce Facebook ve sosyal medyada profil resimlerini futbol maçlarında kullanılan kırmızı karta çevirip daha sonra halktan 20 Mayıs tarihinde İran Cumhurbaşkanı Ruhani’nin Tebriz ziyaretinde Ruhani’ye kırmızı kart göstermelerini istediler. 20 Mayıs 2015 tarihinde İran Cumhurbaşkanı, Ruhani Tebriz’e gitti ve Güney Azerbaycan halkı tarafından kırmızı kartlarla karşılandı. Ruhani’nin konuşması esnasında binlerce kişi “Azerbaycan var olsun, İstemeyen kör olsun”, “Azerbaycan uyaktı, Traktöre dayaktı” ve “Yaşasın Azerbaycan, Yaşasın Traktör” sloganlarıyla nümayişlerde bulundular. Ayrıca Ruhani konuşmasını yaparken iki büyük pankart açıldı. Pankartlar üzerine “Urmu Gölü'nü Kurtarın” ve “Türk Dilinde Eğitim İstiyoruz” cümleleri yazılmıştı.

Ruhani sloganlar etkisinde “Kimse Azerbaycan halkının duygularıyla oynamaya hakkı yoktur!" dedi ve halkı sakinleştirmek istedi fakat sloganlar devam etti. Bunun üzerine Ruhani Traktör İran takımıdır diye söyledi. Ruhani’nin konuşmasından sonra kırmızı kart kaldıran insanlar İstihbarat ve Polis güçleri tarafından gözaltına alındı.

Güney Azerbaycan Türklerinden İran’a Uygur Tepkisi

2015 Ramazan ayı Çin hükümeti Uygur Türklerine baskıyı artırmış ve onlarca kişi öldürülüp gözaltına alınmıştı. Uygurların durumu Güney Azerbaycan haber siteleri ve sosyal medyaya yansıyınca Güney Azerbaycanlılar Doğu Türkistan Türkleri'ne destek çıktılar. İlk tepkide Beş yüz Güney Azerbaycanlı yazar ve insan hakları aktivisti bir Uygur - Tebriz bildirgesi imzalayıp Çin’in Uygur Türklerine karşı uyguladığı siyasetlere itiraz ettiler. Güney Azerbaycan haber sitelerinde yayınlanan bilgilere göre Güney Azerbaycan Türkleri, Ramazan ayında Çin yönetiminin ırkçı yaklaşımını kınayıp İran İslam Cumhuriyeti yetkilileri ve Şii din adamlarından bu zulme karşı sessiz kalmamalarını istediler. Bildirgede yer alan cümlelere göre Güney Azerbaycan Türkleri Doğu Türkistanlıların bağımsızlık hareketlerini destekleyerek İran’dan bu konuda Türkiye ve Azerbaycan Cumhuriyetleri yanında yer almasını istediler. İmzalayanlar içinde ünlü Güney Azerbaycanlı yazar, şair, eski siyasi mahpus, molla ve insan hakları aktivistleri vardı. İkinci tepki Tebriz sokaklarından geldi. Ramazan ayının son Cuma gününde Cuma Namazından sonra Güney Azerbaycan Türkleri, Doğu Türkistanlılar için sokağa çıktılar. Tebriz caddelerinde ellerinde Doğu Türkistan bayraklarıyla gösteri yapan Güney Azerbaycanlılar İran yönetimini Uygur Türklerinin durumuna sessiz kaldığı için protesto ettiler. Bu protestoda Doğu Türkistan bayraklarını ellerinde taşıyan insanlar İran polisi tarafından gözaltına alındılar. Protestocular ellerinde “Uygur Türkleri de Müslümandır..!", "Bu ayrımcılık neden?” ve “Ölüm olsun Komünist Çin’e” pankartları taşıyordu ki polis tarafından tazyik edildiler.

Hani Benim Ana Dilim Kampanyası

24 Eylül İran’da okulların açılış günüdür. İran yasalarına göre ülkenin yarıdan çok nüfusunu teşkil eden gayri Fars etnikler Farsça eğitim almak zorundalar. Bu sebepten otuz milyonu aşkın İran Türkü ve Güney Azerbaycanlılar kendi ana dilleri olan Türkçe yerine Farsça okuma mecburiyetinde kalmıştır ve bilinçli şekilde merkez yönetimi tarafından Farslaştırılmaktadır.

Hükümetin İran’da Türkçeyi yasak etmesine itiraz için bazı vatandaşlar “Türkçe Eğitim Dili Olsun”, “Hani Benim Anne Dilim” ve “Türkçe Okul İstiyoruz” sloganlarıyla okullar önünde fotoğraf çekip sosyal medyada paylaştılar ve böylece sivil itaatsizlik kapsamında yer alabilecek bir kampanya gerçekleştirdiler.

Güney Azerbaycan Çocuklarından Türk Dünyası Şöleni

2 Ekim 2015 tarihi Güney Azerbaycan’da Yalçın Gurubu’nun kuruluş yıl dönümüdür. Yalçın Gurubu İran ve Güney Azerbaycan’da folklorik dans, müzik ve çalışmalarıyla ünlüdür. Bu gurup kurulduğundan beri Güney Azerbaycanlı çocuklar nezdinde önemli yer bulmuş ve birçok aile Türk folklorik danslarını öğrenmek için çocuklarını bu gurubun kurslarına göndermekteir. AZOH web sitesi haberine göre bu sene Yalçın Gurubu şöleninde çocuklar tarafından hazırlanan programlar davetlilere sunuldu ve İran’da gerçekleştirilen bu programı Türk Dünyası bayrakları süslemiştir. Ayrıca resim galerisinde çocukların İran devletinin Güney Azerbaycan'ın en büyük gölü olan Urmu Gölü' kurumasına duyarsızlığı hakkında çizdikleri resimler dikkat çekti. Program’da Yalçın Gurubu tarafından eğitilen bağlama sanatçıları türküler seslendirdiler.

Kasım 2015 Güney Azerbaycanlıların Türklük İsyanı

9 Kasım 2015 Güney Azerbaycan Türkleri, İran TV2 kanalında yayınlanan bir çocuk programına itiraz için sokağa çıktılar ve İran coğrafyası bir hafta süren Güney Azerbaycan Türklerinin itirazı ayaklanmasına şahit oldu. İlk itiraz Güney Azerbaycan'daki (14) İran’ın Urmiye Üniversitesi öğrencileri tarafından gerçekleşti. Öğleden önce Türk öğrenciler Ziraat Fakültesi önünde toplanıp rektörlük binasına doğru yürüdüler. Ellerinde “Biz Türküz”, “Fars Irkçılığına Hayır” ve “Azerbaycan Var Olsun / İstemeyen Kör Olsun” pankartları taşıdılar. Öğrenciler rektörlük binası önünde toplanıp açıklama yaptılar. Üniversite, olaydan önceden haberdar olduğu için Urmiye Milletvekili ve İran Meclisi Milli Güvenlik Komisyonu sözcüsü Cavad Cehangirzade’yi üniversiteye davet etmişti. Cehangirzade öğrencilere konuşma yaptı ve sakin kalmalarını istedi. Fakat önceden protesto çağrıları şehirde dağıtılmıştı. Urmiye Üniversitesiyle aynı zamanda Tebriz Üniversitesi öğrencileri İran TV2 programını benzer sloganlarla protesto ettiler. 9 Kasım tarihinde saatler 16:00 civarını gösterdiğinde eş zamanlı Güney Azerbaycan şehirleri halkın isyan ve itiraz sahnesine çevrildi. Urmiye, Zencan ve Tebriz kentlerinde on binlerce Güney Azerbaycan Türkü sokaklarda sloganlar eşliğinde yürüdüler. “Haray Haray Ben Türküm”, “Türklere Karşı Irkçılığı Durdurun”, “Azerbaycan Milleti Çekemez Bu Zilleti”, “Türkçe Eğitim Dili Olsun”, “Biz Ölmeğe Hazırız”, “Zencanlılar Kan Verir / Türk Diline Can Verir” ve bunlara benzer sloganlarla caddeleri kapattılar. Marağa, Merend, Sulduz ve Erdebil kentleri haberi duyunca sokaklara indiler ve aynı sloganlar bu şehirlerde seslendi. İran Özel Hareket ve İran Polisinin sabrı tükendi ve göz yaşartıcı bombalar ve coplarla halka karşılık verdiler. Halk geri çekilmedi ve birkaç yerde halk ile polis arasında çatışma çıktı. İran yetkilileri bu durumu görünce plastik mermiler kullanılmaya emir verdiler ve polis sert bir şekilde Güney Azerbaycan Türkleri üzerine yürüdü. Yüzden fazla kişi gözaltına alındı, gece yarısı İran İstihbaratı öğrenci evlerine baskın yaptı ve ateş yatıştırılmaya çalışıldı. İran Radyo TV Kurumu başkanı resmi özür mektubu yayınladı ve onlarca yetkili özürde bulundular. 9 Kasım akşamı Güney Azerbaycan artık bu evreni geçtiğini gösterdi. İngilizce yayın yapan önemli haber ajansları ve TV kanallarıyla beraber Türkiye’nin neredeyse tüm haber ajansları ve bazı TV kanalları, GAZ Kuzey Azerbaycan haber ajansları ve TV kanalları, Rusça yayın yapan haber siteleri ve Arap dünyası medyası Güney Azerbaycan Türklüğünün ayaklanma haberini yaydı. Örnek için Güney Azerbaycan Türklerinin ayaklanma haberi bu haber ajanslarında yer aldı: BBC World, Wahington Post, Associated Press, Newyork Times, Radio Liberty, Al Jazeera, TRT World, Al Arabiye, MSN News, Yahoo News, Voice Of Amerika, Yeni Şafak, Akit, UlusalKanal, Bengü TV, Spuntik, Milliyet, Buffalobreeze, ANS Pres, Kanal24, APA News, OMAHA, CNS News, Big Story, Daily Mail, News Time, Herald Review, Türkistan, Musavat, Mehmetcik TV, Haber Her Gün, İnter Az, Avangart, Avrupa İnfo ve onlarca başka haber site ve TV kanalı ki hepsini sıralamak pek zor hale gelmiştir. 10 ve 11 Kasım tarihlerinde İran Türklüğünün itirazları devam etti. Tebriz, Marağa ve Erdebil üniversitelerinde devam eden bu itirazlar Urmiye kentinde tekrar şehre çekildi. Urmiye Al Gadir voleybol stadyumuna bir voleybol maçı için giden Güney Azerbaycanlılar tekrar itirazı sloganlar seslendirdiler. Maç sonrası bu itirazlar stadyum dışına çekildi ve İran Özel Hareket Polisi sert bir şekilde tekrar Güney Azerbaycanlılara müdahil oldu. İran Arap Örgütleri resmi İran Türklerine resmi destek bildirgeleri yayınladılar ve İran Araplarından Türkler taraftarlığında sokağa çıkmalarını istediler. Güney Azerbaycan Milli Hareketi mensupları Arapların bu çağırışına olumlu yanıt verip kardeşçe tavır sergilediler. Otuz yılı aşkındır ki İran ile silahlı mücadele yürüten İran Halk Mücahitleri İran Türkleri taraftarlığında açıklama yaptılar. Azadi Sima TV kanalında açıklama yapan bu örgüt başkanı Meryem Recevi çağrışı Güney Azerbaycan Milli Hareketi mensupları tarafından olumsuz cevap aldı. Güney Azerbaycanlılara göre davaları tekçe İran yönetimine karşı değil ve Farsçılığı ön plana çeken ve Farsi zihniyetle ilerleyen her tür düşünce ile uzlaşmak imkânsızdır. Bu düşünce ister sol olsun ister sağ. İster İran muhalifi olsun isterse de İran yanlısı. 10 ve 11 Kasım günlerinde İran İstihbaratı birçok öğrenci evine baskın yaptı ve aktif öğrenciler ile faalleri gözaltına aldı. Bütün bu gelişmeler İran dışında yaşayan Güney Azerbaycanlıları harekete geçirdi ve çeşitli ülkelerde İran elçilikleri önünde Güney Azerbaycan’a destek yürüyüşleri gerçekleşti. Türkiye’de Türk Ocakları, Ülkü Ocakları ve çeşitli sivil toplum kuruluşları resmi bildirgelerle Güney Azerbaycan Türklerinin yanında olduklarını söylediler.

Türk-Rus Krizi, Suriye Türkleri ve Güney Azerbaycan

Aralık 2015 Türk-Rus krizinin tırmandığı dönem oldu. Rus uçağı Türk hava sahasını ihlal edince Türk Ordusu tarafından düşürüldü. Bu olay Türkiye ve Rusya arası siyasi krize yol açtı. İran, Rusya yanında yer aldı ve Türkiye Rusya’yı Suriye Türkmenlerini vurmakla suçladı. Bu gelişmelerde Güney Azerbaycanlılar çeşitli yöntemlerle kendi bakış açılarını ortaya koydular. Bu çerçevede Güney Azerbaycan Türklerine mensup haber siteleri ve Güney Azerbaycan Türkleri tarafından idare olunan TV ve Radyo kanalları Türk malları hakkında yeni bir kampanya başlattılar. Güney Azerbaycan Türkleri tarafından “Türk Malı Alıyoruz” adıyla yürütülen bu kampanya hızla halk içinde yayılmaktadır. Halka İran’da Türk malı almaları öneriliyor.

Bu kampanyanın oluşumu ve hızlı şekilde halk içinde yayılması iktisadi sonuçlarından ziyade İran iktidarına karşı Güney Azerbaycan Türklerinin psikolojik savaşı ve sivil itaatsizliği olarak değerlendirildi. Bununla beraber İran’da yaşayan 1046 kişi Güney Azerbaycan Türkü yayınladıkları bir bildirgede Rusya’nın bölgede Suriye Türkmenlerine karşı yürüttüğü askeri operasyonlarını kınadılar. Farsça, Türkçe, İngilizce ve Almanca dillerinde yayımlanan bu bildirgede Güney Azerbaycan Türkleri Rusya’yı Suriye’de Türk varlığını tehlikeye düşürdüğü için kınadılar ve Bayırbucak Türkmenlerinin yanında olduklarını bildirdiler. İmzalayan şahıslar arasında Güney Azerbaycan Türklerinden ünlü yazar, sanatçı, şair, akademisyen, avukat, düşünür ve siyasetçiler mevcuttur. Bildirgenin son cümleleri Güney Azerbaycan Türklerinin Suriye Türkmenleriyle beraber Kerkük, Irak Türkmenleri, Doğu Türkistan, Karabağ ve Kırım Türkleri gibi toplulukların zulüm altında yaşadıklarına vurgu yapmıştır. Bu bildirge Güney Azerbaycan medyasında yer aldıktan sonra İran’da yaşayan Türkler adına çeşitli uluslararası sivil toplum kuruluşu ve insan hakları örgütlerine gönderilmiştir. Bu bildirgenin Türkçe metni:

Ulu Tanrının Adıyla

Güney Azerbaycan Türkleri Ve İran’da Yaşayan Türklerin, Suriye Türkmenlerinin Katliamıyla İle İlgili Bildirgesi

Bildiğiniz gibi Suriye Türkmenleri, uzun zamanlardan beri Suriye'nin Halep, Kamışlı, Mürşit Pınar, Bayır Bucak ve saire topraklarında yaşamışlardır. Karakoyunlular döneminde daha güçlenen Türkmen etniği, Türk kültür ve medeniyetinin bir parçası olarak kendi milli varlığını inşa edip korumuştur. Osmanlı imparatorluğunun terkibinde yer alan Suriye Türkmenleri, Suriye devleti kurulduğundan beri milli zulümlere maruz kalmıştır.

Son zamanlarda Suriye’de yaşanan içi savaşlar başladığından itibaren Kürt, İŞİD ve Esat güçleri tarafından tehlike ile karşılaşan Türkmenler toprak işgaline ve soykırım girişimlerine maruz kalmışlardır. Rusya Silahlı Kuvvetleri bu tehlikenin büyümesi ve facianın daha korkunç hale gelmesine sebep oldu. İŞİD örgütüne meydan okumak bahanesiyle Bayır Bucak bölgesinde yaşayan Türkmenler Rusya uçakları tarafından bombalanmaktadır ve aslında kadın, çocuk, yaşlı ve sivil insanlar vahşicesine katledilmektedirler. Bayır Bucak coğrafyasının ne kadar stratejik bir yer olduğu göz önüne alınırsa bu yerleri boşaltıp işgal etmekki amaç Türk etniğini silmektir. O yerlere işlerine gelen etniğin ve kuvvelerin yerleştirilmesi için zemin hazırlanmakta ve kendilerine siyasi, ekonomik ve enerji alanında uygun bölge yaratılmaktadır.

Biz Güney Azerbaycan Türkleri ve İran’da yaşayan Türkler ister insani bakımdan isterse de etnik ve dini bakımdan Suriye Türkmenlerine uygulanan vahşi divanları, insani kırgınları mahkûm edip Karabağ, Kırım, Kerkük (Türkmen Eli) ve Sincan (Doğu Türkistan) da olduğu gibi Bayır Bucak’ta yaşanan Türk kırgınlarını kınıyoruz.

Güney Azerbaycanlı Öğrencilerin Üniversite Etkinlikleri

İran’ın çeşitli üniversitelerinde okuyan Güney Azerbaycanlı öğrenciler 2015 yılında çeşitli etkinliklere imza attılar. 10 Mayıs 2015 tarihinde İran’ın çeşitli üniversitelerinde Azerbaycan kitap sergileri gerçekleştirildi. Güney Azerbaycanlı Türk öğrenciler tarafından gerçekleştirilen bu sergilerde Güney Azerbaycan, Azerbaycan Cumhuriyeti ve Türkqizilalma3 Dünyası yazarlar ve şairlerden kitaplar satışa sunuldu. Tebriz, Muhakkik Erdebili, Urmiye ve Marağa üniversiteleri sergileri bir hafta üniversite kampüslerinde devam etti ve Türk kültürü ile ilgili binlerce kitap üniversiteli öğrenciler arası satışa konuldu. Tebriz üniversitesi sergisi, öğrenci topluluğu olarak faaliyet eden “Azerbaycan Tanıtım Ocağı” tarafından gerçekleştirilmişti. Kitaplar içinde Türkçe gramer, Türk tarihi ve Türk dili konuları kapsayan kitaplar olmuştur. Ayrıca Türk dünyası şairlerinden şiir kitapları ve Türkçe romanlar öğrenciler tarafından iyi bir şekilde karşılanmıştır. Sergi kenarında yeni vefat eden ünlü Türkolog Cevat Heyet dâhil bazı Türk Dünyası büyüklerinin resimlerinden oluşan resim sergisi açılmıştır. Muhakkik Erdebili üniversitesinde 10 gün süre ile devam eden sergi, yine öğrenci topluluğu olarak faaliyet eden “Şehriyar Ocağı” tarafından gerçekleştirilmişti. Sergi girişinde duvara asılan “Yaşasın Azerbaycan” pankartı dikkat çekmişti. Marağa üniversitesi sergisi 8 gün devam etmişti. Urmiye üniversitesi sergisi ise “Şiir ve Edep Encümeni” tarafından gerçekleştirilerek kitaplar satışa sunulmuştu. 5 Eylül 2015 tarihinde Güney Azerbaycan’ın Tebriz kentinde doğulup daha sonra Erdebil, Horasan, Belh ve Türkistan’ı dolaşan ortaçağın ünlü arif ve şairi Şah Kasım Envari’nin hatırası İran’ın Horasan eyaletinde anıldı. Timur döneminde yaşayan Envari, şiirlerini Türkçe kaleme almış ve şiirlerinin özgü özelliği öz Türkçe sözcüklerin çok olması olmuştur. Türbet-i Cam şehir şurası ve belediyesi tarafından düzenlenen bu sempozyumda prof. Dr. Mehmetzade Sedik konuşmacı olarak davet edilmişti. Hayatını İran’da Türk varlığına adayan Mehmetzade Sedik, Türk irfanında Envari’nin yerini Mevlana kadar olduğunu söyledi. Bu etkinliklerle beraber geçtiğimiz yıl İran’da Güney Azerbaycan Türklerinin girişimiyle Türk kültür ve tarihi hakkında çeşitli kitap, dergi ve makaleler yayımlandı. Bu çalışmaların birçoğu Güney Azerbaycan coğrafyasında faaliyette olan yerel sivil toplum kuruluşları tarafından yürütüldü.

Sonuç

2015 yılı Güney Azerbaycanlılar için keşmekeşli yıl olmuştur. 2015 yılı boyunca Güney Azerbaycan sokakları zaman-zaman halkın itiraz sahnesi olmuş ve İran’da mevcut Farsı ırkçılık Güney Azerbaycan Türkleri tarafından protesto edilmiştir. Ayrıca Güney Azerbaycan Türk siyasileri çeşitli kültürel etkinliklerle halkın içinde Türklük şuurunu çoğaltmaya çalışmışlar. Güney Azerbaycan Türklerinin bütün gösterilerinde sivil itaatsizlik yöntemi ön plana çıkmaktadır. Bugün Güney Azerbaycan Türklerinin siyasi faaliyetlerini analiz ettiğimiz zaman geçmiş dönemlere göre örgütlü ve düzenli bir süreç yaşaması öne çıkmaktadır.

Babek Şahit- Araznews Web Sitesi Başyazarı

TÜRK BİRLİĞİ TURAN HABER AJANSI