Bezek,
el sanatlarının ayrılmaz bir parçasıdır. Halkın sanatsal fantezisini ve ustalığını yansıtır.
Yakut
Türkleri ezelden beri konutlarını, ritüel eşyalarını, ev eşyalarını,
giyeceklerini bezekler ile süslerlerdi. Değişik eşyalar için değişik içerikte
bezek kullanılırdı. Mesela giyecekler için dikiş ile yapılan renkli bitki
desenleri kullanılırdı. Ev eşyalarında kullanılan bezeklerde genelde geometrik
şekiller kullanılırdı. Sadece kadınların kullandığı eşyalar mesela dikiş, nakış
eşyalarının muhafaza edildiği kutular için değişik desenler kullanılırdı. Bu
tür eşyalarda daha karmaşık bezekler olurdu: dal ve yaprak gibi bitkisel
desenler, gök cisimleri, hatta kalp, böbrek gibi insan organları bunlara örnek
verilebilir. Demir, bakır ve gümüş gravür işlerinde geometrik ve bitkisel
desenler kullanılır.
Yakut
Türklerinin bitkisel desenlerinde eski Türklere has çizgiler en parlak şekilde
karşımıza çıkar. Bunu Dünya’nın şiirsel algılanışında, doğa güçlerinin ifade
edilmesinde, ot ve ağaçların ruhlarına olan saygıda görürüz. Bitkisel bezekler
Yakut Türkleri tarafından daha çok gümüş eşyalarda kullanılırdı. Genelde bu
bezekleri sürgün vermiş dallar, yapraklar ve çiçekler şeklinde görürüz.
Ahşap ve
ağaç kabuğundan eşyalarda kullanılan dekorlarda basit geometrik şekillerden stilize
hayvan figürlerine ve stilize insan figürlerine kadar desenler görmek
mümkündür. Ahşap oyma sanatında zig zag motifi geniş bir şekilde kullanılırdı.
Yakut Türk
bezek sanatında inci, palmiye ağaçları ve amblemler de kullanılır. Bunlar daha
çok kemik oyma sırasında kullanılırdı. Bu barok ve klasik stildeki motifler
yakut bezeme sanatına Rus kültürünün etkisi ile girmişlerdir. Mesela bel üstü
insan, gövdesi at sentor sanatsal figürü Ruslardan alınmıştır.
Yakut
Türklerinde daire motifleri de popülerdir. Bu eski Mısır’dan beri birçok halk
tarafından bilinen eski bir Güneş sembolü olması ile açıklanmaktadır.
Yakut Türk
ustaları bezek dili ile halkın geniş kitlesinin anlayabildiği desenler
yaratmışlardır. Bugün birçok bezeğin içeriği yitirilmiştir, ancak bazıları
geleneksel olmuştur ve Yakut Türk el sanatlarında geniş bir şekilde
kullanılmaktadır.
Kaynak:
http://www.bilinmeyenturktarihi.com/
Ziyaretiniz için teşekkürler..