M.s.
840 dan evvel, yani Orhon kıyılarındaki Uygur devleti yıkılmadan önce, Hıtay Devletini
kuran Kitan kabileleri Uygurlara tabi idiler. Bu sebeple Uygurlardan çok derin
tesirler almışlardır. Hattâ Hıtay (yani Liao) devletini kuran ailenin bile Uygurlarla çok yakın kan ve kültür bağları vardı 42.
Doğu Türkistan'ı zapt eden Kara-Hıtay'ları, Uygur Kağanı büyük bir merasimle karşılıyor
ve kendisine hoş geldin diyor. Kara-Hıtay'lara 100 deve, 600 at ve 3000 koyunu hediye olarak veriyor. Bu karşılama münasebetiyle Çin kaynakları Uygurların Hıtay
devletinin kuruluşundan beri onlarla dostça geçindiklerini kaydediyorlar 43.
Hıtay devletinin merkez teşkilatında Uygurların çok önemli mevkiler aldığını
görüyoruz 44. Kara-Hıtay'ların son Gur Han'ı, kendi oğullarının terbiyesi için
bir Uygur hakimini çağırıyor ve bu işe onu memur ediyor 45. Bazı Kitan
ünvanları da hem Uygurlarda ve hem de Hıtay devletinde görülüyor 46. Bu da
münasebetlerin ne kadar sıkı olduğunu bize gösteren bir delildir.
M.
S. 907 den evvel, yani Hıtay veya Liao devletinin kuruluşundan önce, Kitan
kabilelerinin hem Uygur ve hem de Çin yazısını bildikleri ve bunları
kullandıkları anlaşılmaktadır.
Prof.Dr.
Bahaettin Ögel'in
"İslamiyetten
Önce Türk Kültür Tarihi" kitabından
Ziyaretiniz için teşekkürler..